Indelingen, soorten en typen van dyscalculie

[Renée]

Het hele artikel kunt u hier lezen.

Soorten dyscalculie

1) het visueel-ruimtelijke type: problemen met het plaatsen van cijfers in de getallenrij
2) het procedurele type: blijven gebruiken van een eenvoudige telstrategie
3) het verbaalgeheugen type: het werkgeheugen is kleiner en vergeet sneller.

Een uitgebreider artikel over de soorten dyscalculie staat hier: Dyscalculie: een verzamelnaam voor uiteenlopende rekenstoornissen

[Sébastien]

Kosc (1974, 1981) heeft 6 verschillende types van dyscalculie uiteengezet:
(1) practognostic (moeilijkheden met het manipuleren van objecten)
(2) verbal (gesproken taal)
(3) lexical (woordenschat)
(4) graphical (geschreven schrift)
(5) operational (moeilijkheden met het begrip van operaties)
(6) ideognostical (moeilijkheden in het begrijpen en leggen van wiskundige verbanden)

Badian (1983) stelde een systeem voor op basis van verkregen dyscalculie.
(1) alexia-agraphia (moeilijkheden in het lezen en schrijven van wiskundige symbolen)
(2) spatial (ruimtelijk)
(3) anarithmetria (moeilijkheden in het begrijpen van operaties)
(4) attentional-sequential (moeilijkheden met feiten, vermenigvuldigingstafels, inconse- quentheid)

Geary (1993) stelde de volgende subtypes voor:
1) het visueel-ruimtelijke type
2) het procedurele type
3) het verbaalgeheugen type

[Sébastien]

Naast de term 'dyscalulie, duikt ook de term 'developmental dyscalculia' op. In het Nederlands 'ontwikkelingsdyscalculie'. Ontwikkelingsdyscalculie geeft aan dat de dyscalculie genetisch/biologisch van aard is: je bent er mee geboren.

Dit in tegenstelling tot de term 'dyscalculie':

Uit Prof. dr Ruijssenaars' boek: Rekenproblemen en dyscalculie
Het is van meet af aan belangrijk op te merken dat de term 'dyscalculie' een beschrijvende term is, die niet verwijst naar een oorzaak of verklaring

The term 'developmental dyscalculia', implying a specific disorder of mathematical learning, appears to have been popularised bij Kosc (1974, 1981); though there was some earlier research on related problems (Kinsbourne and Warrington, 1963).

Bron
http://www.dfes.gov.uk/research/data/up ... /RR554.pdf
pag. 14, blz 24 van de 66

Omdat dit alles nogal verwarrend is, heb ik zelf een schema opgezet om door de bomen het bos te kunnen zien:


Om alles in de juiste context te plaatsen moet je mijn schema als volgt interpreteren. 'Ziektebeeld' is misschien niet het juiste woord, maar is suggestief bedoeld.



Ik verwijs naar een uitgebreide uitleg hiervan naar mijn verslag op pagina 8 t/m 11. Dyscalculie_een_verkennend_onderzoek_versie3

[Sébastien]

Op basis van Neurologische en Psychiatrische aandoeningen (1996) heeft R.M. Newman de volgende uiteenzetting gemaakt.

dyscalculie type
- verbal
- motor-verbal
- sensory-verbal
- pragnostic
- apraxic
- lexical
- graphical
- numerical
- ideognostic (dyssymbolia)
- operational
- sequential
- developmental
- post-lesion
- pseudo (acquired)
- primaire
- secundaire
- qualitative
- quantitative
- intermediate

Ik verwijs naar de uitleg hiervan naar de beschrijvingen in mijn verslag op pagina 6 en 7. Dyscalculie_een_verkennend_onderzoek_versie3

[Sébastien]

Lafosse (1998):

Acalculie kan zich in vier vormen (en combinaties) manifesteren:
1) Het lezen: alectische acalculie (ook wel getalalexie genoemd)
2) Het schrijven: agrafische acalculie
3) Het ordenen op de bladspiegel: spatiale acalculie
4) Het uitvoeren van de hoofdbewerkingen: anaritmetrie

[Sébastien]

Uit het proefschrift (1968) van dr. H.J.A. Verhagen:

Naar aanleiding van ervaringen met patiënten onderscheidt Betzendahl (1954) een frontale dyscalculie van een pariëtale. De frontale ziet hij als een stoornis in het handelen waarbij vermenigvuldiging en delen gestoord zijn. Bij de pariëtale dyscalculie staat de ruimtelijke stoornis op de voorgrond, waarbij optellen en aftrekken voornamelijk gestoord zijn (bij het uit het hoofd rekenen ernstiger dan bij rekenen op papier).

[Renée]

Code: Alles selecteren

Dag Renée en Sébastien,

Als ik dingen zeg die jullie al weten, neem het me niet kwalijk dan. Het verhaal zal wel uitgebreid worden: het gaat me aan en dan denk ik al gauw dat ik verkeerde keuzes maak in wat ik weglaat.

Lijkt me een goed idee om indelingen opnieuw naast elkaar te zetten. Omdat er nog steeds niet veel (in vergelijking met dyslexie) onderzoek naar is gedaan, zal ook zo'n nieuwe indeling voorlopig wel aan verandering onderhevig blijven.

'Wetenschappelijk' is een goed uitgangspunt, maar ook een redelijk begrenst begrip, dus een indeling die ontstaan is uit het verzamelen, combineren en onderscheiden van informatie die uit diverse wetenschappelijke onderzoeken naar voren is gekomen, mag je volgens mij niet zomaar 'wetenschappelijk verantwoord' noemen. Is het een idee om contact te zoeken met Ruijssenaars (RUG), van Luit (Univ. Utrecht) en van Lieshout (VU A'dam) om hen jullie indeling te laten lezen als die klaar is en evt. door hen de validiteit ervan te laten onderzoeken? Zij zijn de schrijvers van het boek 'rekenproblemen en dyscalculie', dat heb jij ook hé Sébastien. Of misschien contact zoeken met de NWO (Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek in Den Haag? Zij zijn op dit moment bezig met een longitudinaal onderzoek naar dyslexie.

"Bij dyslectische kinderen vonden we taalstoornissen in de familie, bij kinderen met dyscalculie waren de rekenstoornissen familiair."

"....tijdens een zwangerschap de kans op stoornissen te beperken: niet roken, niet drinken, geen medicijnen en nog een aantal andere dingen dat afhankelijk is van het individu. "

Vinden jullie er ook een tegenstelling in? Misschien moet je wel een groter stuk lezen om de context te kunnen begrijpen, maar ik kan dit niet plaatsen. Het gaat namelijk niet over het beperken van de ernst van de stoornis, maar om de kans op (familiair bepaalde!)stoornissen te beperken.
Wordt in het proefschrift ook 'zuurstofgebrek bij de geboorte' genoemd als meespelende factor?

Weet je wat ik me ook nog afvraag? Ik lees niet zoveel terug van de emotionele en praktische problemen (organiseren, plannen, ritme, structuur, slecht geheugen, op tijd stoppen, tijdsbesef etc.) die onderdeel uitmaken van het leven van dyscalculanten.
Het mooiste zou zijn om bij elke indeling ook iets aan te geven (voorbeelden) van de gevolgen die een specifiek onderdeel heeft voor het dagelijks leven. Praktische zaken dus.
Persoonlijk hebben die mij nog het meest belemmerd en nog steeds soms. Ik ben er wel oplossingsgericht mee bezig hoor. Pas als je weet hoe het werkt, kun je beginnen met accepteren of een oplossing vinden.

We hebben de meeste problemen met mijn dochter (met de andere dochter hebben we 'normale' ouder-puber-akkefietjes) in de opvoeding (gedrag en emotionele beleving) en niet met het rekenen op school. Ze laat zich trouwens weinig gelegen liggen aan onze adviezen om iets op een bepaalde manier te doen: bijv. wekker zetten, snooze-knop gebruiken, zodat we niet iedere ochtend tot ergernis aan toe 4 of 5 keer moeten kijken of ze nu eindelijk haar bed uit is, niet te lang onder de douche staat (wekker gebruiken en er ook op kijken etc.!). We hebben veel conflicten. Daar komt bij dat ik al moeite genoeg moet doen om voor mezelf structuur vast te houden en allerlei normale zaken te organiseren. Omdat zij zo eigenwijs is komt ze regelmatig te laat of net op tijd op school etc. Om ook haar structuur en afspraken bij te houden (kijken of ze iets op tijd doet en zo) kost mij erg veel. Ik heb ook geen inzicht (ik zie dat soort dingen gewoon niet) in manier van werken en vooruitgang op school. Ik kan dus ook in dat opzicht niet veel voor haar betekenen. Ik kan er alleen voor zorgen dat de randvoorwaarden goed zijn, dat ze op de goede plek zit en dat ze er van op de hoogte zijn dat ze dyscalculie heeft en wat dat verder nog betekent in haar emoties.

Het was voor mij een hele opluchting toen destijds de kinderfysiotherapeut mij vertelde van de link tussen schoolproblemen (spatieel ordeningsprobleem) en haar gedrag thuis. Alleen door het benoemen van praktische zaken die wij in haar gedrag tegenkwamen, kwam ik er daarnaast achter dat het bij ons in de familie zit en kon ik ook aan een stukje verwerking bij mezelf beginnen. Alleen aan de hand van Franka's reken-en schrijfproblemen was ik daar nooit achter gekomen.
Het niet goed kunnen omgaan met rekenen/getallen was eigenlijk niet zo'n groot probleem. Kortom: aan de hand van een pure indeling van dyscalculie-type en behandeling van rekendrempels zou ik persoonlijk niet voldoende hebben.
Geheugen, ordenen, structuur daarentegen spelen een grote rol, waaarvoor ik echt hulpmiddelen moet gebruiken.

Je zou ook een verschil aan kunnen geven (zodanig dat het voor een leek enigszins herkenbaar is), in die indeling, tussen slechte rekenaars en dyscalculanten. Ik weet op dit moment niet anders dan dat je iemand alleen dyscalculant mag noemen wanneer er een test is gedaan (.....€ 445,00 (1 dagdeel, psychologisch onderzoek) Aanvullend zal waarschijnlijk een didactisch rekenonderzoek nodig zijn en de kosten daarvan zijn € 222,00, totaal dus € 667,00). Wij kunnen dat op dit moment niet doen: echtgenoot in Outplacementtraject en Univé vergoedt geen onderzoek.
Er zijn vast ook nog wel globale aanwijzingen, waardoor je een idee (nog steeds geen zekerheid, maar wel een richting dan) kunt vormen. Ik vroeg me bijvoorbeeld af Renée, jouw zoon is een creatief denker  (ordeningsprobleem  ). Dit houdt verband met zijn dyscalculie. Jij bent een slechte rekenaar, is er verschil op dit gebied tussen jou en je zoon, gerelateerd aan de begrippen 'slechte rekenaar' en 'dyscalculant'?

 Je zou misschien wel een lijst kunnen maken met vragen/kenmerken , zoals die ook bestaat voor ADHD. Voelen jullie daar wat voor? Nu moet je eerst een rekenachterstand hebben van 2 jaar in combinatie met goede en langdurige RT om een vermoeden van dyscalculie te hebben. In de tijd die voorbij gaat komen ouders en kinderen door de starheid van scholen en een gebrek aan kennis over dyscalculie in soms heftige problemen. Ik herken de opluchting van veel mensen in het gastenboek. Stel, je zet een lijst met kenmerken (die goede Google-steekwoorden bevat) op Internet om mensen te sterken in hun vermoeden van dyscalculie... Ik weet dat dit soort lijsten mensen bevestigen in hun vermoedens. Het is met iets 'tastbaars' in de hand makkelijker om toch gerichte hulp te krijgen. En voor sommige mensen zal het een eye-opener zijn, een reden om onderzoek te laten doen en om op een andere manier naar hun leven te kunnen kijken.
Ik las afgelopen week iets over een man in Meppel die pas op 60 jarige leeftijd ontdekte dat hij ADHD had en ook zo'n lijst had ingevuld. Veel ouders herkennen zichzelf of hun partner in zo'n lijst wanneer ze die voor hun kinderen met leer-of gedragsproblemen moeten invullen. Vandaar af gaat het balletje rollen en kan er iets verbeteren.

Maar misschien is het wel teveel tegelijk en is het goed eerst een pure dyscalculie-indeling te maken. Jullie komen uit het onderwijs en zijn misschien meer met die kant van de zaak bezig. Voor (zoekende) ouders zou zo'n andere lijst wel eens een uitkomst kunnen zijn. Ik ben wel benieuwd wat jullie er van vinden en of ik iets voor jullie kan betekenen.

Groet van Sita

[Renée]

Ik ga inderdaad contact zoeken met onderzoekers op het gebied van dyscalculie. Ik moet dat alleen doen als ik wat meer tijd heb, op dit moment is het druk op mijn werk. Misschien dat Sébastien zijn verslag ook kan opsturen en van commentaar kan laten voorzien

Familiair - Erfelijk - Aangeboren
Er is een verschil tussen ziektebeelden die familiair voorkomen en erfelijke ziektebeelden.
In het eerste geval kun je niet aantonen dat het erfelijk is, maar wel vaststellen dat het in een familie vaker voorkomt. Erfelijke ziektes kunnen wel familiair zijn.
Is het erfelijk, dan is ook duidelijk hoe en waarom dat zo is. Je hebt het dan over de genetische code.
Verder kan het nog aangeboren zijn; het ziektebeeld is dan bij de geboorte al aanwezig, maar kan zich later pas uiten.

Allerlei factoren zullen een ziektebeeld mede bepalen en wordt het soms moeilijk te bepalen wat nou waar aan ligt. Roken en drinken en moeilijkheden bij de geboorte verhogen de kans om bijvoorbeeld dyscalulie te krijgen.

Eerst moet trouwens vastgesteld worden of die bepaalde dyscalculie erfelijk is of dat het meer voorkomt zoals bij roken, drinken enz. tijdens de zwangerschap. Je kunt dyscalculie en andere stoornissen dan ook niet zomaar in een hokje duwen. En dat maakt het nou ook zo moeilijk.
In het verslag van Sébastien staat een uitleg: http://sebastien.brunekreef.com/dyscalc ... ersie3.pdf op bladzijde 4.

De emotionele en praktische problemen
Tsja.....dit komt heel veel voor. Maar er zijn wel oplossingen voor te bedenken. Onze zoon heeft zijn horloge zo geprogrammeerd dat er voor iedere gebeurtenis een piep afgaat en gebruikt hem ook als (tweede) wekker.
Ik kan me voorstellen dat je graag wilt dat je dochter op tijd naar school gaat. Is ook heel belangrijk. Maar eigenlijk moet ze die verantwoordelijkheid zelf leren dragen. Je zou met haar af kunnen spreken dat je haar één keer komt wakker maken. Staat ze dan niet op dan is ze te laat en moet daar dan zelf de consequenties van dragen. Hard? .....een beetje...maar helpt geweldig
Wat denk je van een kookwekker bij het douchen? Makkelijk in te stellen en geven een duidelijk signaal.
Verder is belonen als het wél goed gaat de allerbeste stimulans, dus de positieve kanten benaderen. Is ook veel prettiger voor jezelf

........ is er verschil op dit gebied tussen jou en je zoon, gerelateerd aan de begrippen 'slechte rekenaar' en 'dyscalculant'?

Je zult het niet geloven, maar zoonlief is erg geordend op zijn kamer (niet in zijn bovenkamer *S*) en ik ben een grote sloddervos, maar zelden iets kwijt. Als je kijkt naar de manieren waarop wij een probleem oplossen is er ook een verschil. Zoon is dan chaotisch bezig en trial and error is de manier om dingen op te lossen. Dit zie je weer niet terug in computertalen zoals ASP die hij goed beheerst. Ik los problemen meer gericht op en het duurt lang voordat ik een codering snap.

Moeten wij een rekenprobleem oplossen komen er op een of andere manier ook emoties om de hoek kijken. Ik zeg altijd dat rekenen emotie is. Het is dan alsof je blokt zodra je getallen ziet. Enerzijds heeft dat te maken met het feit dat je weet dat het moeilijk gaat worden, anderzijds met het feit dat ik weet dat we te weinig met getallen doen en dan ook niet meer ervaring meer hebben.
Ik denk daarom ook dat het toch goed is om te blijven oefenen. (Niet dat dit leuk is *S*).

Sébastien heeft een bericht geschreven over die vragenlijsten. Kiik hier maar eens: http://www.dyscalculie.org/forum/viewto ... ?p=474#474

Heb je zelf al ideeën over de vragenlijst? Het emotionele erin betrekken is goed, maar moeilijk meetbaar.

[Sébastien]

Dag Sita,

Wees niet bang dingen te vertellen die wij misschien al weten. Om voor mezelf te spreken: ik ben nog steeds lerende en inzichten van anderen verrijken mij zeer!
Daarom ben ik ook blij met je kritische blik op wat er geschreven wordt.

1e: Verhagen, 2e: Sébastien:vrijvertaald uit Verhagens proefschrift
"Bij dyslectische kinderen vonden we taalstoornissen in de familie, bij kinderen met dyscalculie waren de rekenstoornissen familiair."

"....tijdens een zwangerschap de kans op stoornissen te beperken: niet roken, niet drinken, geen medicijnen en nog een aantal andere dingen dat afhankelijk is van het individu. "

Toen je dit schreef toen dacht ik inderdaad dat dit erg leek op een tegenspraak. Maar toen ik terug keek naar wat ik geschreven had, heb ik de volgende verklaring. Uit de anamnese (zie hier) zie ik dat problemen bij de zwangerschap/bevalling/geboorte veelvuldig voorkomen alsook dat de stoornis in de familie veelvuldig voorkomt. Ik kan niet overzien of het percentage rond zwangerschap/bevalling/geboorte bij deze stoornissen opvallend is of niet. Omdat dr. Verhagen dit niet hard kan maken (=geen statistisch bewijs) in haar proefschrift geeft ze toch in dat kader aan dat je in ieder geval kunt proberen om de factor van de zwangerschap/bevalling/geboorte te minimaliseren. Ik ben geen medicus, maar het lijkt me wel aannemelijk dat medicijnen, alcohol, roken e.d. een probleem zouden kunnen vormen: denk aan vroegtijdige bevalling.

Uit het proefschrift van dr Verhagen:
Verder is het belangrijk om gegevens te verkrijgen over de partus. Preamature en in minder sterke mate dysmature kinderen hebben een slechtere prognose dan à terme geborenen door de dikwijls grote perinatale moeilijkheden: bloedingen, hypoxie, hypoglycemie.

Sita:
Het gaat namelijk niet over het beperken van de ernst van de stoornis, maar om de kans op (familiair bepaalde!) stoornissen te beperken.

Er wordt inderdaad niet gesproken over de ernst, maar wellicht kan de kans (op een stoornis) kleiner gemaakt worden.

Sita:
Wordt in het proefschrift ook 'zuurstofgebrek bij de geboorte' genoemd als meespelende factor?

Zie hier [asphyxie / asfyxie = verstikking]

Ja net als jij heb ik het boek 'Rekenproblemen en dyscalculie' en daar heb ik zelf weer een hoop inspiratie uitgehaald. Ik heb het boek sinds kort en heb het sinds een paar dagen uit. Ik wilde dit boek eerst lezen voordat ik contact ga zoeken met prof. dr. Ruijssenaars (en evt. anderen). Dan kan ik in ieder geval inspelen op de huidige stand van kennis.
Ik zit me alleen af te vragen hoe ik mijn bevindingen het beste kan voorleggen aan hem. Ik kan me voorstellen dat een wetenschapper niet meteen zit te wachten op ‘een’ verslag van deze of gene. Ik heb ook een papieren versie van mijn verslag (gebundeld met alles erop en eraan), compleet zoals ik het bedoelde. Ik denk dat dit prettiger is voor zo’n iemand dan dat hij al mijn bronnen op internet moet afstruinen. Dan zal ik het hem op moeten sturen of persoonlijk moeten geven… Dus ik ben nog denkende.

Wat jij met ‘wetenschappelijk verantwoord’ bedoeld, bedoel ik dat als we alle indelingen van de wetenschappers naast elkaar leggen dat we niks nieuws verzinnen. Afgezien van mijn eigen indeling wat ik dus als idee voor zal leggen.
Wat ik erg opvallend vindt is dat de term “ontwikkelingsdyscalculie” zo goed als niet op internet voorkomt, terwijl dat wel het geval is bij “ontwikkelingsdyslexie”. Op de één of andere manier wordt deze term niet in de Nederlandse literatuur gebruikt, terwijl deze term (“developmental dyscalculia”) in het Engels wel veelvuldig(er) opduikt. In boeken ben ik het in ieder geval vaker tegengekomen. Ik snap niet waarom men het in Nederland niet gebruikt, want het is véél duidelijker dan de term dyscalculie wat (volgens Ruijssenaars) "een beschrijvende term is die niet verwijst naar oorzaak of verklaring".

Sita:
Ik lees niet zoveel terug van de emotionele en praktische problemen

- Emotionele problemen zijn vaak een direct gevolg van (ontwikkelings)dyscalculie, en omdat het dan niet met de oorzaak te maken heeft, praat men er in dat kader ook niet over. Emotionele problemen kunnen de dyscalculie wèl versterken.
Andersom, als de (pseudo)dyscalculie ontstaat door emotionele problemen dan heeft de dyscalculie een andere basis. En omdat dit niet de ‘echte’ vorm van dyscalculie is, bespreekt men dit dan ook niet als zodanig.
- Praktische problemen, zoals jij noemt: organiseren, plannen, ritme, structuur, slecht geheugen, op tijd stoppen, tijdsbesef etc., hebben een cognitieve basis en daarom interessant om te onderzoeken. Dit verklaart ook de indeling die Geary (1993) gemaakt heeft met de 3 subtypes.
In het boek 'Rekenproblemen en dyscalculie' wordt trouwens wel vermeld dat Geary (2000) een aanwijzing heeft dat het type: Rekenstoornis m.b.t. het onthouden van rekenfeiten een genetische component heeft.

Groeten,
Sébastien

PS. Kijk hier waarom we niet meer van dyscalculanten spreken maar wel van dyscalculici

[Sébastien]

Volgens Prof. dr. Annemie Desoete (Orthopedagoge uit België) wordt de term dyscalculie door de verschillende landen anders gedefinieerd:

Nederland: dyscalculie = specifieke rekenstoornis (hardnekkige problematiek met automaticiteit = geheugenproblemen)
Vlaanderen: dyscalculie = synoniem voor rekenstoornis
Internationaal: dyscalculie = rekenstoornis door neurologisch letsel
(Weer een onduidelijkheid uit de wereld!)

"Zo is het normaal dat kinderen met minder verstandelijke mogelijkheden óók op het vlak van rekenen problemen hebben: in die gevallen spreken we van rekenmoeilijkheden."

We spreken van een rekenstoornis als er sprake is van 3 criteria:
1) discrepantiecriterium
2) exclusiecriterium
3) hardnekkigheidcriterium

Er zijn 4 verschijningsvormen van dyscalculie:
1) semantische geheugendyscalculie (lange termijngeheugen)
2) procedurele dyscalculie (korte termijngeheugen)
3) visiospatiële dyscalculie
4) getalkennisdyscalculie

[bron: videoband: "opgroeien met dyscalculie"]

[Sébastien]

Ik denk dat veel mensen een stuk geholpen zijn met een stukje uitleg van bovenstaande verschijningsvormen van dyscalculie. Als je dyscalculie denkt te hebben, ga dan eens na of je je herkent in één of meerdere onderstaande beschrijvingen.

1) semantische geheugendyscalculie
Kinderen die hun tafels, hun splitsingen niet onthouden of die proberen hun tafels op te roepen, maar daarbij irrelevante associaties oproepen, waardoor ze geen juiste antwoorden vinden. Het gaat dus eigenlijk om een probleem met het lange termijngeheugen.

2) procedurele dyscalculie
Kinderen die problemen hebben met het korte termijngeheugen. Het korte termijngeheugen wordt overbelast, waardoor zij de stapjes van bijvoorbeeld de staartdelingen niet onthouden en eigenlijk foute algoritmes gaan toepassen.

3) visiospatiële dyscalculie
Kinderen die problemen hebben met meetkunde en visueelruimtelijke representaties.

4) getalkennisdyscalculie
Kinderen die de buur-tientallen of de buur-honderdtallen niet kennen. Die een honderdtal-, tiental-eenheid niet kunnen opsplitsen in honderdtal-,tientaleenheden. Dus echt het inzicht in de getalstructuur missen.

Uiteraard kun je ook een combinatie van deze factoren hebben.

[Renée]

van Sébastien: Uiteraard kun je ook een combinatie van deze factoren hebben.

van Mirdita: Ik kan ook geen twee boodschappen tegelijk horen, want dan hoor ik alleen het eerste of ik mis ze allebei.
Verder kan ik alleen klokkijken op een gewone klok met wijzers, van die cijfers kan ik echt niks maken.

Het valt me op dat dyscalculici inderdaad vaker een combinatie hebben van verschillende soorten dyscalculie, eigenlijk niet zo verwonderlijk, maar dit maakt het zo moeilijk om een goede diagnose te stellen, lijkt mij.

Ik ga eens op onderzoek uit hoe dat dit in de testen uit de verf komt en wat dan de consequenties voor behandeling zijn.

[Sébastien]

Nou dat antwoord kan ik al wel een beetje geven...

In het boekje/brochure: "Allemaal op een rijtje" staat aangegeven op welke deelgebieden de test bedoeld is:

begin derde klas/kleuter
- tellen
- rekentaal actief
- rekentaal passief
- seriatie
- classificatie
- hoeveelheidsvergelijkingen
- evalueren visueel ruimtelijk

begin eerste leerjaar
- prenumerische vaardigheden
- getallenkennis
- temporekenen
- toepassingen
- metend rekenen - meetkunde

begin tweede leerjaar
- getallenkennis
- temporekenen
- bewerkingen: hoofdrekenen & cijferen [2 aparte dingen]
- toepassingen: vraagstukken & puntoefeningen [2 aparte dingen]
- metend rekenen
- meetkunde

begin derde leerjaar
- getallenkennis: formeel & verbaal [2 aparte dingen]
- temporekenen
- bewerkingen: hoofdrekenen & cijferen [2 aparte dingen]
- toepassingen: vraagstukken & puntoefeningen [2 aparte dingen]
- metend rekenen
- meetkunde

begin vierde leerjaar
- getallenkennis: formeel & verbaal/rekentaal [2 aparte dingen]
- temporekenen
- bewerkingen: hoofdrekenen & cijferen [2 aparte dingen]
- toepassingen: vraagstukken & puntoefeningen [2 aparte dingen]
- metend rekenen
- meetkunde

Alle volgende jaargangen zijn in dezelfde deel-vaardigheden onderverdeeld als die van "begin vierde leerjaar".

Het lijkt me dus dat je elk deelgebied moet onderzoeken om na te gaan waar en in welke mate een kind uitvalt.
Daarna kun je een gerichte aanpak kiezen om de deelgebieden waarbij het kind uitvalt grondig aan te pakken.
plan B is dus: hoe help je een kind als je weet wat er aan de hand is?

Uit de videoband "opgroeien met dyscalculie" geven ze de volgende aanpak aan, genaamd STICORDI

STI: stimulerende aanpak
CO: compenserende aanpak
R: relativerende en remediërende aanpak
DI: Dispenserende aanpak

[Renée]

Bedankt! Ik ben benieuwd of dat in de praktijk ook echt zo gaat...

[Sébastien]

We kunnen stellen dat er vier soorten dyscalculie worden beschreven: semantische geheugendyscalculie, procedurele dyscalculie, visuospatiële dyscalculie en getalkennisdyscalculie (Geary, 2003).

Semantische geheugen dyscalculie
Jongeren met semantische geheugendyscalculie vertonen volgende kenmerken: Ze zijn traag in het rekenen (tijdconsumerende fouten), waarbij eenvoudige sommen (vb. optellen en aftrekken tot twintig en de tafels van vermenigvuldiging) niet geautomatiseerd zijn. Indien de antwoorden uit het geheugen worden gehaald (wanneer ze niet berekend worden) worden er veel substantiële fouten gemaakt. Verder zien we dat de tijd die nodig is om een correct antwoord uit het geheugen te vinden zeer wisselend is. Uit onderzoek blijkt dat dit geheugenprobleem zowel met het werkgeheugen als met het lange termijngeheugen te maken heeft. Het blijkt dat het terugvinden van rekenfeiten uit het lange termijngeheugen, zoals de uitkomst van een bepaalde optelling of vermenigvuldiging, een beroep doet op dezelfde geheugensystemen als het decoderen van woorden en het leesbegrip. Het is dus niet verwonderlijk dat dyscalculie van het verbaalgeheugen type veel voorkomt bij kinderen met dyslexie. De oorzaak van dit type van dyscalculie lijkt te liggen in de linker hemisfeer (net als dyslexie) vooral in de posterieure en prefrontale regionen. Mogelijk is er ook een verband met het functioneren van de subcorticale basale ganglia.

Getalkennisdyscalculie
Kinderen met getallenkennisdyscalculie hebben volgende kenmerken : Ze hebben problemen met inzicht in de getalstructuur (HTE) en metend rekenen, ze hebben moeite met abstract inzicht in ons talstelsel en ze hebben problemen met getallezen, getaldictee, getalherhalen, getalbegrip en getalproductie.

Visuospatiële dyscalculie
Kinderen met visuospatiële dyscalculie hebben moeite met het visueel-ruimtelijk goed weergeven en interpreteren van numeriek informatie, zoals het recht onder elkaar zetten van getallen in kolommen. We zien het roteren (horizontaal of verticaal) van getallen, het foutief interpreteren van de ruimtelijke weergave van numerieke informatie (zoals de plaatswaarde – In 4256 is de 2 H, terwijl in 6524 de 2 verwijst naar T). De problemen met visueel ruimtelijke verwerking van deze leerlingen worden doorgaans gekoppeld aan een dysfunctie van de rechter hemisfeer (met name de visuele cortex), alhoewel ook het pariëtale gebied van de linkerhemisfeer betrokken kan zijn. Bij deze vorm van dyscalculie zien we meestal geen comorbide leesproblemen. Er blijkt ook geen erfelijke component te zijn die er een rol in speelt.

Procedurele dyscalculie
Tenslotte is er de procedurele dyscalulie waar jongeren vaak een rekenalgoritme blijven gebruiken die normaal is voor jongere leerlingen. Deze jongeren maken veel substantiële fouten in de uitvoering van de rekenprocedures. Er is een achterstand merkbaar in het begrip van de rekenprocedures en ze hebben moeite met de volgorde van de stappen die bij complexe berekeningen moeten worden uitgevoerd. Deze ‘aanpakproblemen’ lijken soms te maken hebben met een stoornis van het frontale deel van de linker hemisfeer.

Geary, D.C. (2003).Learning in Arithmetic: problem-solving differences and cognitive deficits. In
L. Swanson, K.R. Harris & S. Graham (Red.). Handbook of leaning disabilities ( pp. 199-212). The Guilford Press New York.